تحقیق در مورد جامعه و نمونه

نام و نام خانوادگی

نام استاد راهنما

درس

دانشگاه :

موضوع : جامعه و نمونه

شماره دانشجویی :

فهرست

مقدمه.................................................................................................................................5

1- تاریخچه........................................................................................................................6

1-2 جامعه و نمونه.............................................................................................................6

1-3 طرح آزمایش..............................................................................................................7

1-4 نگاه اجمالی.................................................................................................................8

2- روشهای آمار توصیفی...................................................................................................9

2-1 تشکیل جدول توزیع فراوانی......................................................................................9

2-2 ترسیم نمودار...............................................................................................................9

2-3 محاسبه شاخصهای مرکزی.........................................................................................9

2-4 محاسبه شاخصهای پراکندگی...................................................................................10

3- روش آمار استنباطی.....................................................................................................10

3-1برآورد...........................................................................................................................10

3-2 آزمون‌های آمار استنباطی.........................................................................................10

3-3 آزمون‌های پارامتری آمار استنباطی.........................................................................11

3-4 آزمون تحلیل واریانس..............................................................................................11

4-جايگاه آمار در تحقيقات علمى و مراحل انجام دادن آن ..................................11

4-1 رابطه سازمان‌هاي فرهنگي با آمار و اطلاعات............................................................13

5- نمونه‌گیری..................................................................................................................13

5-1 گردآورى و طبقه‌بندى اطلاعات................................................................14

5-2 تجزيه‌و‌تحليل اطلاعات...........................................................................14

5-3 تبيين و نمايش نتايج تحقيق........................................................................................15

6- روش‌هاى گردآورى اطلاعات ...........................................................................15

6-1 اصول روش‌هاى گردآورى اطلاعات...................................................................................15

6-2 اصل دقت........................................................................................... .......................16

6-3 اصل صحت........................................................................................................................16

6-4 روش هاي تجزيه و تحليل اطلاعات...................................................................................16

مقدمه

آمار علم و عمل توسعه دانش انسانی از طریق استفاده از داده‌های تجربی است. آمار بر نظریه‌ی آمار مبتنی است که شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی است. در نظریه‌ی آمار، اتفاقات تصادفی و عدم قطعیت توسط نظریه احتمال مدل می‌شوند. عمل آماری، شامل برنامه‌ریزی، جمع‌بندی، و تفسیر مشاهدات غیر قطعی است. از آنجا که هدف آمار این است که از داده‌های موجود «بهترین» اطلاعات را تولید کند، بعضی مؤلفین آمار را شاخه‌ای از نظریه‌ی تصمیم‌گیری به شمار می‌آورند.

1- تاریخچه

سرآغاز اولیه آمار را باید در شمارش های آماری حوالی آغاز قرن اول میلادی یافت. اما ،تنها در قرن هجدهم بود که این علم ، با به کار رفتن در توصیف جنبه هایی که شرایط یک وضعیت را مشخص میکردند ، به عنوان رشته ای علمی و مستقل شروع به مطرح شدن کرد.

مفهوم از کلمه لاتینی ،به معنی شرط ، استخراج شده است. مدت های مدید ، این علم ، محدود به کار در این حوزه بود ، و تنها در دهه های اخیر از این انحصاری جدا شدو ، و به کمک نظریه احتمال ،شروع به بررسی روش های تحلیل داده های آماری و اثبات فرض های آماری کرد.

روش های این آمار ریاضی با آشکار کردن قوانین جدید ، به ابزاری موثر در علوم طبیعی و تکنولوژی تبدیل شد.

1-2 جامعه و نمونه

جامعه یک بررسی آماری دارای مشاهده ها یا آزمایش هایی تحت شرایطی یکسان ، به عنوان عنصرهای خود است. هر یک از این عنصرها را میتوان نسبت به مشخصه های متفاوتی بررسی کرد ، که می توانند به عنوان متغیرهای تصادفی XوY .... در نظر گرفته شوند.

اگر مشخصه تحت بررسی X ، دارای تابع توزیع F در جامعه مربوط باشد ، آنگاه گفته می شود که جامعه مورد بحث دارای توزیع F نسبت به مشخصه X است. در بررسی های آماری همواره زیر مجموعه ای متناهی از عناصر جامعه مورد تحقیق قرار می گیرد.این زیر مجموعه به نمونه موسوم است ، و n، تعداد عناصر موجود در آن ، اندازه نمونه نامیده می شود.

مثال

اگر وزن پسر بچه های ده ساله متغیر تصادفی x باشد ، در این صورت تمام پسر بچه های به این سن یک جامعه تشکیل می دهند . اندازه های وزن پسربچه های در شماری از مکان ها یک نمونه می سازند ، و هر پسر بچه عنصری از جامعه مزبور است . وزن مورد بحث مشخصه ای از عنصر های مزبور به شمار می رود ، و سایر مشخصه ها ، به عنوان مثال ، بلندی قد و اندازه سینه اند.

1-3 طرح آزمایش

در بررسی یک مسئله با روش های آماری ، باید نقشه آزمایش کشیده شود که شامل روش جمع آوری داده ها،اندازه نمونه مورد نظر و روش حل آن مسئله است. در این مورد هر چه نقشه آزمایش دقیق تر باشد ، نتایج به دست آمده از روش های آماری بهتر خواهند بود . بخصوص ، باید اطمینان حاصل شود که هیچ یک از اندازه گیری هایی که برای نتایج مورد نظر دارای اهمیت اند از قلم نیفتند یا ناقص نباشند . اما در این مورد همچنین می توان ، تنها به همان اندازه که می شود با بخش ناچیزی از هزینه ها به دست آورد قناعت و از دستاوردی با یک رشته آزمون بسیار پرخرج اجتناب کرد.

در این رابطه ، نکات زیر از اهمیت برخوردارند:

مواد یا اطلاعات بررسی شده باید همگن باشند ؛ یعنی ،روش آزمون ،در دوره بررسی ، باید یکسان باقی بماند. در وسایل یا شرایط تولید نباید تغییری داده شود ، و ابزارهای اندازه گیری با دقت های متفاوت نباید به کار روند.
بایدتا آنجا که امکان دارد خطاهای منظم یا عوامل موثر کنار گذاشته شوند . به عنوان مثال ، اگر مایل باشیم دو ماده را با هم مقایسه کنیم ، باید هر دو را در یک دستگاه تهیه کرده باشیم ، چه در غیر این صورت تفاوت دستگاه ها در نتایج بررسی وارد می شود ، و در کشاورزی ، در آزمون کودهای متفاوت ، باید زمین را ،به خاطر یکسان کردن تاثیر نوع خاک و موقعیت آن ، به باریکه های موازی تقسیم کرد.

باید نظارتی در نظر گرفته شود. در این مورد، یا برای مشخصه تحت بررسی مقادیر استانداردی موجودند ،که می توانند با نتایج آزمون مقایسه شوند ، یا آزمونهای نظارتی باید انجام گیرند . به عنوان مثال ، در آزمایش مربوط به کودها ، باید تاثیر یک کود از تفاوت بین گیاهانی که که با آن یا بدون آن ،تحت شرایط محیطی یکسان ،رشد کرده اند ، ارزیابی شود.

انتخاب نمونه باید تصادفی یا نماینده ای باشد . انتخاب تصادفی انتخابی است که در آن هر عنصر برای اینکه عضو آن نمونه باشد یا نباشد ، از احتمال یکسان برخوردار است. به عنوان مثال ، در یک محموله پیچ ، نمونه مورد آزمون نباید تماماَ از یک مکان انتخاب شود ،بلکه باید روی کل محموله توزیع شده باشد ، و در اندازه گیری ضخامت سیم ها نقاط اندازه گیری شده باید به طور تصادفی روی تمام طول سیم توزیع شده باشد.

انتخاب تصادفی عناصر را می توان به کمک جداول اعداد تصادفی انجام داد ، و انتخاب نماینده ای نمونه را می توان زمانی انجام داد که ماده تحت بررسی را بتوان به گونه ای یکتا به اجزایی تقسیم کرد . به عنوان مثال ، امکان پذیر است که یک محموله پیچ را به چنان طریقی تقسیم کنیم که هر جزء مزبور ، به تصادف انتخاب کرد ، ودر این صورت کل آنها نمونه مورد نظر را تشکیل می دهند. به این طریق تصویری از محموله ، بر مبنای مقیاسی کاهش یافته به دست می آید.

با توجه به اندازه نمونه مورد آزمون ، البته باید به بررسی مورد بزرگ تر و استنتاج بهتر ، درباره جامعه ای که از آن می توان ساخت ، پرداخت ،اما از طرف دیگر ، اندازه مزبور ، به دلایل زمانی و تلاش به کار رفته ، معمولاَ کوچک در نظر گرفته می شود، بنابر این باید انحرافی تصادفی از نتایج را نیز به حساب بیاوریم. هنگامی که ، با روش های آماری ، استنتاجاتی درباره جامعه ای به دست می آوریم باید اندازه نمونه مورد آزمون را نیز در نظر بگیریم.

از این گفته ها میتوان به اهمیت تحصیل در رشته آمار و نیاز جامعه به فارغ التحصیلان این رشته پی برد.

1-4 نگاه اجمالی

هنگامی که توده‌ای از اطلاعات کمی ‌برای تحقیق گرد آوری می‌شود، ابتدا سازمان بندی و خلاصه کردن آنها به طریقی که به صورت معنی داری قابل درک و ارتباط باشند، ضروری است. روشهای آمار توصیفی (Descriptive Statistics) به همین منظور بکار برده می‌شوند. غالبا مفیدترین و در عین حال اولین قدم در سازمان داده‌ها مرتب کردن داده‌ها بر اساس یک ملاک منطقی است و سپس استخراج شاخص‌های مرکزی و پراکندگی و در صورت لزوم محاسبه همبستگی میان دو دسته اطلاعات و استفاده از تحلیل‌های پیشرفته تر نظیر رگراسیون (Regression) و پیش بینی (Prediction) می‌باشد.

در یک جمعبندی با استفاده مناسب از روشهای آمار توصیفی می‌توان دقیقا ویژگیهای یک دسته از اطلاعات را بیان کرد. آمار توصیفی همیشه برای تعیین و بیان ویژگیهای اطلاعات پژوهش‌ها بکار برده می‌شوند

2- روشهای آمار توصیفی

2-1 تشکیل جدول توزیع فراوانی

توزیع فراوانی عبارت است از سازمان دادن داده‌ها یا مشاهدات به صورت طبقات همراه با فراوانی هر طبقه. برای تشکیل یک جدول توزیع فراوانی باید دامنه تغییرات ، تعداد طبقات و حجم طبقات توسط فرمولهای مربوطه محاسبه شده و سپس اقدام به نوشتن جدول توزیع در دو ستون X (ستون طبقات) و F (فراوانی طبقات) شود. پس از این مرحله در صورت تمایل یا لزوم پژوهشگر می‌تواند شاخص‌های دیگری نظیر فراوانی تراکمی‌ ، فراوانی تراکمی‌ درصدی را محاسبه نماید. تشکیل جدول توزیع فراوانی یک روش اقتصادی و در عین حال آسان برای نمایش انبوهی از داده‌های نامنظم است. اما در طبقه بندی کردن ، برخی از اطلاعات به علت خطای گروه بندی از دست می‌روند که در محاسبه شاخصهای آماری نیز منعکس می‌شود. ولی مقدار آن ناچیز بوده و اشکال عمده‌ای ایفا نمی‌کند.

2-2 ترسیم نمودار

یکی از نقاط ضعف نمایش داده‌ها به صورت جدول فراوانی عدم درک سریع اطلاعات جدول است. نمودارها ابزار مناسبی برای نمایش تصویری اطلاعات هستند. انواع مختلفی از نمودار وجود دارد که از جمله می‌توان به نمودار هیستوگرام ، نمودار ستونی ، نمودار چند ضلعی تراکمی ‌، نمودار دایره‌ای ، نمودار سریهای زمانی و …اشاره کرد

2-3 محاسبه شاخصهای مرکزی

در محاسبات آماری لازم است که ویژگیها و موقعیت کلی داده‌ها تعیین شود. برای این منظور شاخصهای مرکزی محاسبه می‌شوند. شاخصهای مرکزی در سه نوع نما (Mode) ، میانه (Median) و میانگین (Mean) هستند که هر یک کاربرد خاص خود را دارا می‌باشند. در تحقیقاتی که مقیاس اندازه گیری داده‌ها حداقل فاصله‌ای است میانگین بهترین شاخص است. ولی در تحقیقاتی که مقیاس اندازه گیری داده‌ها رتبه‌ای یا اسمی‌ است، میانه یا نما مورد استفاده قرار می‌گیرند.

2-4 محاسبه شاخصهای پراکندگی

شاخصهای پراکندگی برخلاف شاخصهای مرکزی هستند. آنها میزان پراکندگی یا تغییراتی را که در بین داده‌های یک توزیع (نتایج تحقیق) وجود دارد، نشان می‌دهند. دامنه تغییرات ، انحراف چارکی (Quartile Deviation) ، واریانس (Variance) و انحراف استاندارد (Standard Deviation) شاخصهایی هستند که به همین منظور در تحقیقات مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس از محاسبه شاخصهای مرکزی و پراکندگی می‌توان نمره‌های استاندارد را محاسبه و منحنی طبیعی (Z) را ترسیم کرد.

3- روش آمار استنباطی

3-1برآورد

روش‌های آمار استنباطی به منظور برآورد پارامترهای جامعه (میانگین جامعه) از طریق نمونه گیری علمی ‌از جامعه مورد نظر بکار می‌رود. برای مثال اگر از جامعه‌ای نمونه انتخاب ‌کنیم و میانگین این نمونه را به منظور برآورد میانگین جامعه محاسبه ‌کنیم، در واقع یک برآورد یا پیش بینی در باره میانگین جامعه از طریق نمونه انتخابی انجام داده‌ایم. آمار برآوردی دارای ارزش است که بدون سوگیری (Unbiased) ، با ثبات (Consistent) ، کارا (Efficient) و مکفی (Sufficent) باشد.

آزمون فرض

فرضیه آماری نقطه آغاز آزمون فرض است. فرضیه آماری یک بیان مقداری در باره پارامترهای جامعه است و اصولا بدون داشتن فرضیه آماری امکان انجام یک آزمون دشوار است. فرضیه آماری به دو دسته فرض صفر (H0) و فرض خلاف (HA) بیان می‌شود.

3-2 آزمون‌های آمار استنباطی

آزمون‌های آماری مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از یک گروه کوچک (نمونه) و تعمیم آن به جامعه مورد نظر با توجه به مقیاس اندازه گیری متغیرها به دو گروه پارامتری و ناپارامتری تقسیم می‌شوند. آزمون‌های پارامتری به تجزیه و تحلیل اطلاعات در سطح مقیاس فاصله‌ای و نسبی می‌پردازند که حداقل شاخص آماری آنها میانگین (Mean) و واریانس (Variance) است. در حالیکه آزمون‌های نا پارامتری به تجزیه و تحلیل اطلاعات در سطح مقیاس اسمی ‌و رتبه‌ای می‌پردازند که شاخص آماری آنها میانه

(Median) و نما (Mode است

3-3 آزمون‌های پارامتری آمار استنباطی

3-4 آزمون تحلیل واریانس

مواقعی که پژوهشگری بخواهد بیش از دو میانگین (بیش از دو نمونه) را مقایسه کند، باید از تحلیل واریانس استفاده کند. تحلیل واریانس یک روش فراگیرنده تر از آزمون t است و برخی پژوهشگران حتی وقتی مقایسه میانگین‌های دو نمونه مورد نظر است از این روش استفاه می‌کنند. طرح‌های متنوعی برای تحلیل واریانس وجود دارد و هر یک تحلیل آماری خاص خودش را طلب می‌کند. از جمله این طرح‌ها می‌توان به تحلیل یک عاملی واریانس (تحلیل یک طرفه) و تحلیل عاملی متقاطع واریانس ، تحلیل واریانس چند متغیری ، تحلیل کوواریانس یک متغیری و چند متغیری و …. اشاره کرد.

فیشر

آزمون علامت
آزمون کاکرن
آزمون کولموگروف - اسمیرونف
آزمون میانه
آزمون uمان – ویتنی

4-جايگاه آمار در تحقيقات علمى و مراحل انجام دادن آن

امروزه در هر سازمان و تشكيلاتي، مديريت از اركان اصلي فعاليت‌ها، رشد و تداوم موجوديت آن سازمان مي‌باشد، به نحوي كه هر گونه ضعف و نقصان در اين ركن پيامدهاي زيانباري را براي آن مجموعه ايجاد مي‌نمايد. با توجه به سه وظيفه اصلي مديريت يعني سياستگذاري، برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري مي‌توان به ميزان اين ركن پي برد. تحقق اين سه وظيفه مهم در مديريت نيازمند طيف وسيعي از آمار و اطلاعات است، به طوري كه بدون در دست داشتن آمار كافي، دقيق و به‌هنگام، سياستگذاري، برنامه‌ريزي، تعيين اهداف، راهكارها و فعاليت‌ها و در نهايت ارزيابي نتايج مربوطه امكان‌پذير نمي‌باشد. ضرورت اين امر در سازمان‌هاي فرهنگي بر كسي پوشيده نيست، چرا كه ماهيت آمار و اطلاعات به گونه‌اي است كه نه تنها موجب تسهيل امر برنامه‌ريزي فرهنگي مي‌شود بلكه مديران بهتر مي‌توانند پاسخگوي نيازها و تقاضاهاي مخاطبين خود باشند و اين امر بدون وجود آمار و اطلاعات دقيق و كارآمد و متمركز امكان‌پذير نمي‌باشد.

آمار فرهنگي در حال حاضر به نحوي كه مناسب برنامه‌ريزي باشد گردآوري نمي‌شود. مهم‌ترين نشريه‌اي كه در حال حاضر به آمار فرهنگي اختصاص دارد گزارش فرهنگي كشور است كه از سال 1346 مرتباً منتشر شده است و زيربخش‌هاي گوناگون بخش فرهنگ و رسانه‌هاي جمعي را در بر مي‌گيرد و انتشار آن از وظايف مركز آمار و برنامه‌ريزي پژوهش‌هاي فرهنگي وزارت ارشاد اسلامي بوده است و هيچ نشريه‌ آماري ديگري سراغ نداريم كه در زمينه فرهنگ اطلاعاتي دقيق‌تر يا جامع‌تر از اين گزارش در اختيار ما بگذارد و در سطح خردتر در حوزه سازمان‌هاي انقلابي و مذهبي خلأ اين مهم احساس مي‌شود.

گزارش فرهنگي كه وزارت ارشاد منتشر مي‌نمايد ضعف‌هايي دارد كه از جمله آن موارد ذيل مي‌باشد.

1- اقلام اطلاعاتي در آن كاملاً پايدار نيست و از آن گذشته گزارش فرهنگي هميشه چند سال عقب است و برنامه‌ريزان مجبورند اطلاعات مورد نياز خود براي بودجه‌ريزي يا برنامه‌ را از طريق ديگر بدست آورند.

2- به دليل اينكه از توان جريان شناسي فرهنگي برخوردار نمي‌باشد توان مقايسه با ساير كشورها را ندارد.

3- به صورت عام منتشر مي‌شود و نياز سازمان‌هاي تخصصي حوزه دين را نمي‌تواند پاسخگو باشد.

دومين نشريه كه اطلاعات آماري استاني را در دسترس قرار مي‌دهد آمارنامه‌هاي استاني است كه توسط سازمان‌ برنامه‌ و بودجه استان‌ها منتشر مي‌شود اما متأسفانه اين آمارنامه‌ها نيز در مورد بخش مورد نظر ما چندان غني نيستند (اجلالي، پرويز، فصل4، سياستگذاري و برنامه‌ريزي فرهنگي در ايران ص 87-86)

سومين سالنامه آماري كشور كه از سال 1345 به اين طرف مرتباً توسط مركز آمار ايران منتشر شده است، يكي ديگر از منابع براي آمارهاي فرهنگي است كه در اولين شماره آن متأسفانه نيز هنوز هيچ اطلاعاتي در مورد فعاليت‌هايي كه امروزه در بخش‌ فرهنگ مورد بحث است، يافت نمي‌شود.

4-1 رابطه سازمان‌هاي فرهنگي با آمار و اطلاعات

با بررسي به عمل آمده در ساختار تشكيلاتي اكثر سازمان‌هاي فرهنگي خصوصاً مراكزي كه مسئوليت رصد فرهنگي كشور را به عهده دارند يا چنين واحدي (واحد آمار و اطلاعات) را در ساختار تشكيلاتي خود تعريف نكرده‌اند و يا اگر دارند اطلاعات منسجم و تكميلي ندارند و نواقص موجود پژوهشگر را از پيشرفت روند كار بازمي‌دارد.

همان‌طوري كه به اهميت آمار و اطلاعات و به تبع آن برنامه‌ريزي اصولي واقف هستيم، به نظر مي‌‌رسد ضرورت دارد سازمان تبليغات اسلامي به اين مهم اقدام نموده و با راه‌اندازي واحد آمار و اطلاعات ضمن سنجش آرا و افكار عمومي مسئوليت‌ هماهنگي واحدهاي آماري زير مجموعه‌هاي مختلف سازمان‌ تبليغات را در جهت تأمين اطلاعات آماري مورد نياز سطوح مختلف مديران، اساتيد، دانشجويان و كاركنان به عهده بگيرد تا اين واحد به عنوان پل ارتباطي تبادل داده‌هاي واحدهاي مختلف سازمان باشد. اداره آمار به مناسبت جايگاه پژوهشي خود، مرجع مناسبي براي اعتبار سنجي خارجي داده‌ها و اطلاعات معاونت‌هاي سازمان‌ بوده و به همين مناسبت بايد در ارتباط تنگاتنگ با كليه واحدهاي سازمان‌ فعاليت‌ نمايد.

تبيين واقعيت‌ها و حقايق و طبقه‌بندى آنها در قالب اعداد و ارقام از مشخصات علم آمار است و کار مطالعه و بررسى يک پديده را نيز ساده مى‌کند.

در تعريف آمار گفته‌اند: آمار اصول و روش جمع‌آورى اطلاعات اوليه، مرتب و خلاصه کردن و نمايش دادن آنها و بالاخره تجزيه‌و‌تحليل اطلاعات اوليه و استخراج نتايج را مورد بحث قرار مى‌دهد. (امين، فخرالسادات؛ روش‌هاى مقدماتى آمارى در روان‌شناسى و تعليم و تربيت؛ ص ۱). يا اينکه آمار مجموعه‌اى از فنون يا روش‌هاى رياضى است که امر جمع‌آوري، تنظيم، تحليل و تعبير و تفسير داده‌هاى عددى را انجام مى‌دهد (جان بست؛ روش‌هاى تحقيق در علوم تربيتى و رفتاري؛ ترجمه حسن پاشاشريفى و نرگس طالقاني؛ ص ۲۸۶)؛ به همين دليل در اکثر رشته‌هاى تحصيلى دانشگاهى چه در مقاطع کارشناسى و چه مقاطع بالاتر دانشجويان دروس آمار شامل آمار مقدماتى و استنباطى را مى‌خوانند.

5- نمونه‌گیری

گردآوری و طبقه‌بندی اطلاعات

تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات

تبیین و نمایش نتایج تحقیق

نمونه‌گيرى

بدان سبب آمار ضرورت پيدا مى‌کند که امکان مطالعهٔ تمام افراد جامعه درخصوص پديدهٔ مورد مطالعه وجود ندارد؛ بنابراين، محقق ناچار است قلمرو مطالعهٔ خود را دربارهٔ افراد جامعه محدود کند و به‌جاى تمام افراد، تعدادى را که معرف کل آن جامعه باشد، انتخاب کند.

محقق براى انتخاب نمونه در مقابل سؤالات متعددى قرار مى‌گيرد که بايد به آنها پاسخ دهد. يکى از سؤالات مهم اين است که حداقل تعداد افراد نمونه چند نفر باشد تا او بتواند براساس مطالعهٔ آنها، نتيجه‌گيرى خود را به کل جامعه تعميم دهد و با ضريب اطمينان قريب به يقين مطمئن باشد که آنچه در نمونه يافته در جامعهٔ آمارى مورد مطالعه نيز وجود دارد. طبيعى است بايد تناسبى براى اين کار بيابد؛ زيرا هر چه ميزان تفاوت ويژگى‌ها در افراد جامعه و واريانس آن بيشتر باشد، حجم نمونه بايد افزايش يابد و برعکس، روش‌هاى آمارى در نمونه‌گيرى مشکل محقق را حل مى‌نمايند.

5-1 گردآورى و طبقه‌بندى اطلاعات

در اين مرحله نيز به آمار نياز داريم؛ زيرا محقق بدون استفاده از آمار با حجم انبوهى از اطلاعات روبرو است که به خودى خود قابل استفاده نيست. از اين‌رو، ناچار است جدول‌هاى توزيع فراوانى را تهيه نموده، اطلاعات را طبقه‌بندى و تلخيص کند.

5-2 تجزيه‌و‌تحليل اطلاعات

محقق براى شناسايى ويژگى‌هاى پديده‌ٔ مورد مطالعه يا روابط پديده‌ها و متغيرها ناچار است از روش‌هاى آمارى استفاده کند و شاخص‌هاى مورد نياز را محاسبه و برآورد نمايد. شاخص‌هايى نظير ميانگين، ميانه، نما يا مُد که مجموعاً به شاخص‌هاى گرايش به مرکز معروف هستند و نيز دامنهٔ تغيير، واريانس و انحراف استاندارد که به شاخص‌هاى پراکندگي شهرت دارند، بايد محاسبه و برآورد شوند تا محقق بتواند وضعيت متغيرها را در نمونهٔ مورد مطالعه مشخص نمايد و شناخت لازم را پيدا کند. همچنين، براى مطالعه روابط بين متغيرها، محقق ناگزير است از روش‌هاى آمارى استفاده کند. تشخيص وجود يا عدم وجود رابطه و محاسبهٔ ميزان آن مستلزم استفاده از روش‌هاى آمارى هم‌بستگى است؛ زيرا از اين طريق مى‌توان ضمن تشخيص رابطه، نوع و ضريب آن را محاسبه کرد. همين‌طور براى تشخيص روابط متغيرها در تحقيق استفاده از ديگر روش‌هاى آمارى نظير خى ۲ (مجذور کا)، آزمون T و تحليل واريانس ضرورى است.

5-3 تبيين و نمايش نتايج تحقيق

علم آمار، روش‌هاى گرافيکى مناسبى را ابداع نموده که کار تبيين و توضيح نتايج تحقيق را ساده‌تر مى‌کند و اطلاعات زيادى را در قالب يک طرح گرافيکى خلاصه‌کرده، به نمايش مى‌گذارد. از روش‌هاى گرافيکى مورد استفاده، مى‌توان از منحنى‌هاى چند ضلعي، تجمعي، ستونى-افقي، ستونى-عمودي، ستونى-دوطرفه، ستونى-ترکيبى و نمودارهاى دايره‌اى يا شعاعى يا قطاعى نام برد.

6- روش‌هاى گردآورى اطلاعات

گردآورى اطلاعات مورد نياز تحقيق يکى از مراحل اساسى آن است و به لحاظ اهميت آن گاه به اشتباه روش‌هاى گردآورى اطلاعات را روش‌هاى تحقيق مى‌نامند.

مرحلهٔ گردآ‌ورى اطلاعات آغاز فرآيندى است که طى آن محقق يافته‌هاى ميدانى و کتابخانه‌اى را گرد‌آورى مى‌کند و به روش استقرائى به فشرده‌سازى آنها از طريق طبقه‌بندى و سپس تجزيه و تحليل مى‌پردازد و فرضيه‌هاى تدوين شدهٔ خود را مورد ارزيابى قرار مى‌دهد و در نهايت حکم صادر مى‌کند و پاسخ مسئله تحقيق را به اتکاى آنها مى‌يابد؛ بعبارتى محقق به اتکاى اطلاعات گردآورى شده واقعيت و حقيقت را آنطور که هست کشف مى‌نمايد؛ بنابراين، اعتبار اطلاعات اهميت بسيارى دارد؛ زيرا اطلاعات غيرمعتبر مانع از کشف حقيقت و واقعيت مى‌گردد و مسئله و مجهول موردنظر محقق بدرستى معلوم نمى‌شود يا تصويرى انحرافى و ناصحيح از آن اراته مى‌شود.

6-1 اصول روش‌هاى گردآورى اطلاعات

براى حفظ اعتبار اطلاعات و داده‌هاى گردآ‌ورى شده محقق بايد دست کم دو اصل صحت و دقت را مورد توجه خاص قرار دهد.

6-2 اصل دقت

اطلاعات و داده‌هاى آمارى که از منابع ميدانى و کتابخانه‌اى گردآورى و در ابزارهاى مربوط به آنها درج مى‌شود در مراحل مختلف فرآيند تحقيق مورد دستکاري، جابجايي، کاربري، ارتباط و ... قرار مى‌گيرد؛ بنابراين، کوچکترين بى‌احتياطى در برداشت، درج، جابجايى و انتقال آنها ممکن است اطلاعات و داده‌ها را تغيير دهد و هر تغييرى در داده‌ها ولو ناچيز در نتيجهٔ تحقيق اثر منفى مى‌گذارد و از کشف حقيقت و واقعيت آنطور که هست يا مابه‌ازاء خارجى دارد جلوگيرى مى‌کند؛ از اين‌رو، براى پيشگيرى از اين خطر محقق بايد در هر مرحله از کاربرى و جابجايى و انتقال اطلاعات شخصاً يا بوسيله افراد مطمئن ديگر به بازنگرى و کنترل آنها بپردازد.

6-3 اصل صحت

محقق بايد از درستى و صحت اطلاعات و داده‌هاى خود اطمينان حاصل نمايد. او بايد مطمئن شود که منابع و مآخذ اطلاعات تهيه شده معتبر است و بويژه در بين متخصصان رشته از مقبوليت برخوردار است. منابع دست چندم و غيرمعتبر ممکن است اطلاعات مخدوش و ناصحيح را در اختيار محقق قرار دهند؛ بنابراين، او بايد منابع و مآخذ مورد استفاده را مورد تحليل و ارزيابى قرار دهد تا از اعتبار آنها و نيز درستى و صحت اطلاعات و داده‌هاى آمارى آنها اطمينان حاصل کند.

6-4 روش هاي تجزيه و تحليل اطلاعات

در اين قسمت با روش های تجزيه و تحليل داده ها آشنا می شويد. از آنجا که بيشتر پژئهش هايي که در حال حاضر در دانشگاه ها انجام می شود جنيه کمی دارند بنابراين يادگيری روش هاي آماری بويژه آمار استنباطی توصيهمی شود. بديهی است برای اين کار لازم است تا همکاران و علاقمندان به يادگيری نحوه استفاده از نرم افزارهای آمرای و بويژه Spss اقدام کنند.

منابع:

1- اجلالي، پرويز، كتاب سياستگذاري و برنامه‌ريزي فرهنگي در ايران

2- سايت دانشگاه علوم پزشكي ايران

3- سيدپور سيد جواد، روزنامه ايران شماره 3768 با تلخيص

لینک دانلود فایل

http://s9.picofile.com/file/8344231592/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87_%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%D9%88_%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%871.docx.html